Rác thải sinh hoạt là rác thải phát sinh trong quá trình sinh hoạt của con người, như: Thức ăn thải, vật dụng thải, ….. thành phần rất phức tạp. Theo thống kê, mỗi người ở nông thôn phát sinh khoảng 0,5 kg rác/ngày, ở đô thị phát sinh khoảng 0,8kg/ngày. Nhìn chung, xã hội càng phát triển thì lượng rác thải phát sinh bình quân đầu người càng tăng. Hiện nay ở Việt Nam , vấn đề tái sử dụng và xử lý rác thải sinh hoạt tại nguồn hầu như không thực hiện được, mà rác thải sinh hoạt được thu gom tại các điểm tập kết, sau đó xe chuyên dụng sẽ thu gom và vận chuyển đến khu xử lý.
Thông thường ở đô thị, rác thải sinh hoạt được tập kết và thu gom hàng ngày. Nhưng ở nông thôn và miền núi, tần suất thu gom rác thải sinh hoạt thường 2-3 lần/tuần. Thực tiễn cho thấy, các điểm tập kết rác trung gian thường gây mùi hôi, từ đó những người dân sống gần điểm tập kết rác thường bức xúc, nhiều trường hợp cãi vã, gây mất đoàn kết ở khu dân cư. Xuất phát từ vấn đề này, tác giả đề xuất giải pháp giảm mùi tại các khu vực tập kết rác, cụ thể như sau:
– Đối với khu vực có tần suất thu gom rác 2-3 lần/tuần: Không bố trí thùng rác gần nhà dân, vì khi có thùng rác sẽ có người bỏ rác không đúng lịch trình quy định. Người dân cần tập kết rác đúng lịch trình quy định, không để rác lưu lại tại vị trí tập kết quá 1 buổi (4 giờ). Ở vị trí công cộng, xa dân cư, cần bố trí thùng rác có độ thẩm mỹ cao, có nắp đậy, dễ dàng lấy rác ra khỏi thùng.
– Đối với khu vực đô thị: Bố trí thùng rác ở các điểm công cộng như: Công viên, chợ,…. Người dân cũng cần tập kết rác đúng lịch trình quy định.
Trên đây là những giải pháp quản lý cơ bản, tuy nhiên để việc giảm mùi rác thải hiệu quả tại các điểm tập kết rác thì cần phải có giải pháp kỹ thuật – Đây là nội dung trọng tâm của bài viết này. Thực tiễn cho thấy, mùi của rác thải là chất hữu cơ, nhất là rác thải động vật phân hủy kị khí. Nếu triệt tiêu sự phân hủy kị khí sẽ giúp giảm mùi hiệu quả. Giải pháp đơn giản nhất là tăng tần suất thu gom rác, tuy nhiên giải pháp này cũng không giảm mùi triệt để và không phù hợp với khu vực nông thôn, miền núi. Tác giả đề xuất sử dụng thùng rác có cấu tạo như sau để thu gom rác ở các điểm trung gian trước khi vận chuyển đến khu vực xử lý tập trung.
Thùng rác hoạt động dựa trên nguyên lý: Nhiệt độ khối rác trong thùng tăng, nhiệt sẽ thoát ra các lỗ thông hơi gần nắp thùng dẫn đến áp suất khối rác giảm. Để cân bằng áp suất, không khí sẽ theo các lỗ thông hơi ở đáy thùng vào trong khối rác, kết quả khối rác sẽ được hiếu khí nên giảm mùi hôi. Thùng rác có 02 đáy nên nước rỉ rác tách ra khỏi khối rác cũng là yếu tố quan trọng để giảm mùi hôi.
Hiện tại, Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung có nhiều chuyên gia có kinh nghiệm trong nghiên cứu, thiết kế, sản xuất các loại thùng ủ phân compost, các công nghệ xử lý ô nhiễm môi trường. Chúng tôi hân hạnh được tư vấn và trao đổi kinh nghiệm với những ai quan tâm đến công tác bảo vệ môi trường.
TS. Võ Anh Khuê
