TS. Võ Thị Mỹ Nga, TS. Võ Anh Khuê
Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung
Từ những ngày cuối năm 2019 đến nay, tình hình dịch viêm phổi cấp do chủng mới của virus Corona (nay gọi là dịch bệnh Sars-Cov-2 hay Covid-19) diễn biến phức tạp. Với sự lây lan nhanh từ tâm dịch được xác định là thành phố Vũ Hán của tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Covid-19 là căn bệnh nguy hiểm gây ảnh hưởng lớn đến kinh tế và xã hội của nhân loại.
Ngay những ngày đầu khi tiếp nhận thông báo từ Trung Quốc, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã lập chuyên trang trên website về Covid-19, mọi người có thể tìm thấy thông tin và hướng dẫn từ WHO để phòng ngừa dịch bệnh. Theo khuyến cáo của WHO, Covid-19 lây truyền qua 4 con đường chính:
– Lây qua tiếp xúc với dịch cơ thể của người bệnh (giọt nước bọt từ việc ho, hắt hơi, sổ mũi);
– Lây trực tiếp: Do tiếp xúc với người bệnh, bao gồm cả việc bắt tay người bệnh mà không thực hiện các biện pháp phòng tránh;
– Lây truyền gián tiếp: Khi chúng ta vô tình chạm vào các bề mặt bị nhiễm vi rút, sau đó đưa lên mắt, mũi, miệng;
– Lây nhiễm qua chất thải bài tiết: Những người chăm sóc bệnh nhân có thể bị phơi nhiễm vi rút khi xử lý các chất thải của người bệnh.
Thời gian ủ bệnh của vi rút được các chuyên gia nghiên cứu cho rằng khoảng 14 ngày. Tuy nhiên một số ca nhiễm bệnh gần đây cho thấy, số ngày ủ bệnh có thể lên đến 24-27 ngày. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến dịch bệnh Covid-19 lây lan trên diện rộng. Từ những thông tin của WHO cho thấy, đây là căn bệnh mới, chưa có dữ liệu khoa học chắc chắn về thời gian ủ bệnh, nguồn lây nhiễm, vắc xin và phát đồ điều trị.
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế Việt Nam, để phòng chống Covid -19, người dân và cộng đồng chủ động thực hiện tốt các biện pháp sau:
– Cần che mũi và miệng khi ho, xì mũi bằng khăn/giấy dùng 1 lần để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp;
– Giữ ấm cơ thể, vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, súc họng bằng nước sát khuẩn miệng để phòng bệnh viêm phổi;
– Tránh tiếp xúc bất kỳ ai có dấu hiệu/triệu chứng cảm lạnh hoặc triệu chứng như cúm, khi cần thiết phải tiếp xúc với người bệnh phải đeo khẩu trang y tế đúng cách và giữ khoảng cách khi tiếp xúc;
– Nên hạn chế đi ra ngoài, hạn chế đám đông, hạn chế đi lễ hội, chùa chiền;
– Ăn uống điều độ, vận động đều đặn;
– Khi ra ngoài cần đeo khẩu trang, thường xuyên rửa tay, hạn chế ngồi phòng máy lạnh;
– Hạn chế tiếp xúc gần với các trang trại nuôi động vật hoặc động vật hoang dã;
– Nhà cửa giữ sạch sẽ, thông thoáng, có ánh nắng càng tốt;
– Nếu thấy có biểu hiện của bệnh viêm đường hô hấp cấp tính, phải thông báo ngay cho cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, cách ly và điều trị phù hợp;
Tại Phú Yên, để phòng chống dịch bệnh Covid-19, tỉnh Phú Yên đã chuẩn bị nhiều phương án, kịch bản, sẵn sàng ứng phó với các tình huống dịch xảy ra. Tỉnh cũng đã chuẩn bị đầy đủ cơ sở, vật chất, thiết bị y tế, nhân lực trong tình huống khẩn cấp. Sở Y tế cũng đã chỉ đạo phun hóa chất khử trùng các địa điểm trường học, khu vực công cộng.
Chung tay trong công tác phòng ngừa dịch bệnh Covid-19, tập thể giảng viên của khoa Công nghệ Hóa – Tài nguyên và Môi trường, Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung đã pha chế dung dịch rửa tay khô diệt khuẩn và cấp phát miễn phí cho cán bộ viên chức, học sinh sinh viên nhà trường, các trường THCS, THPT và người dân trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Tính đến ngày 23/02/2020, tổng lượng dung dịch rửa tay khô nhà trường đã cấp phát miễn phí là 2.500 lít, với ước tính trên 25.000 người sử dụng sản phẩm của nhà trường (chưa kể nhiều điểm công cộng như bến xe, khu du lịch, trường học,… đã lắp đặt dung dịch rửa tay khô).
Sản phẩm dung dịch rửa tay khô sát khuẩn
Dung dịch rửa tay khô của nhà trường được pha chế theo hướng dẫn của WHO và có thêm một số thành phần khác. Công thức pha chế như sau: 8.333 ml cồn 96 độ, 417 ml oxi già 3%, 145 ml glycerin 98%, vi lượng tinh dầu xả, vi lượng vitamin E, vi lượng xanh metilen, thêm nước cất vừa đủ 10.000 ml.
Sau pha chế, dung dịch rửa tay khô có độ cồn trong khoảng 75 độ – 80 độ và cần bảo quản dung dịch 72 giờ trước khi sử dụng. Vai trò của các hóa chất trong dung dịch sau pha chế là: Cồn có tính diệt khuẩn mạnh; oxi già có tác dụng ngưng hoạt bào tử vi khuẩn bị nhiễm trong dung dịch; glycerin giữ ẩm da tay; đặc biệt dung dịch rửa tay khô của nhà trường khác với các sản phẩm của các cơ sở sản xuất khác ở chỗ: Có thêm vi lượng tinh dầu xả giúp giảm mùi cồn và tăng mùi thơm, vi lượng vitamin E có tác dụng dưỡng ẩm cho da và vi lượng xanh metilen có tác dụng diệt khuẩn nhẹ, tạo màu xanh để phân biệt với các loại nước khác, tránh nhầm lẫn với nước uống.
Cách sử dụng: San chiết dung dịch rửa tay khô vào các bình xịt hoặc chai nhỏ giọt. Khi sử dụng tiến hành xịt hoặc nhỏ giọt trên tay rồi xoa đều các vùng da trên bàn tay.
Khuyến cáo:
– Không xịt lên vùng mắt, mũi và không ngửi;
– Dung dịch rửa tay khô chỉ dùng để diệt khuẩn ngoài da; không được uống; để xa tầm tay trẻ em;
– Thành phần chính của dung dịch rửa tay khô là cồn nên dễ cháy, do đó phải để xa nguồn lửa, nguồn nhiệt;
– Các nguyên liệu pha chế có nguồn gốc y tế hoặc thực phẩm;
– Các bình lưu chứa dung dịch rửa tay khô cần chọn chai lọ có miệng nhỏ, nắp đậy kín để tránh bay hơi.
Đại dịch Covid -19 là thách thức lớn đối với nhân loại, ít nhiều gây hoang mang dư luận. Nhiều cá nhân, trường học đã tham khảo hướng dẫn của WHO để pha chế dung dịch rửa tay khô diệt khuẩn. Trên cơ sở 02 thành phần chính của dung dịch rửa tay là cồn và glycerin, nhiều trường đã bổ sung thêm các loại hóa chất khác theo hướng có lợi mà không làm thay đổi bản chất sát khuẩn. Nếu căn cứ theo hướng dẫn của WHO thì công việc pha chế dung dịch rửa tay khô khá đơn giản. Tuy nhiên, để pha chế dung dịch rửa tay khô đạt chất lượng cần phải:
– Người pha chế phải có chuyên môn tốt về hóa chất, phải có kiến thức về tính chất vật lý, tính chất hóa học và ứng dụng của các hóa chất.
– Trên thị trường có nhiều nguồn nguyên liệu khác nhau, người am hiểu về hóa chất sẽ lựa chọn nguồn nguyên liệu đảm bảo chất lượng. Phải kiểm tra được chất lượng nguyên liệu trước khi pha chế, nhất là độ cồn.
– Nồng độ các nguyên liệu thường không giống với hướng dẫn của WHO nên người pha chế phải tính toán lại để được công thức pha chế phù hợp với từng loại hóa chất và đúng với hướng dẫn của WHO.
– Cần phải kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm sau pha chế, nhất là độ cồn.
– Sản phẩm phải được dán nhãn, có hướng dẫn sử dụng, hạn sử dụng và những khuyến cáo đối với người sử dụng.
Dung dịch rửa tay khô là sản phẩm sử dụng ngoài da, bản chất của nó tương tự như cồn y tế nhưng độ cồn thấp hơn và có thêm các chất khác để bảo vệ da tay, tang mùi hương. Tuy nhiên, việc pha chế cần phải tiến hành nghiêm ngặt để tạo ra sản phẩm an toàn và đúng với bản chất là rửa tay sát khuẩn. Nếu làm tốt công tác kiểm soát chất lượng nguyên liệu và sản phẩm thì dung dịch rửa tay khô thực sự hữu ích đối với người dân trong công tác phòng ngừa dịch bệnh Covid -19 và tạo thói quen rửa tay thường xuyên của người dân trong tương lai.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Chuyên trang WHO: https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/ [2] Website Bộ Y tế: https://www.moh.gov.vn/ [3] Website Trường Cao đẳng Công Thương miền Trung : http://mitc.edu.vn/su-kien/mitc-pha-che-dung-dich-rua-tay-kho-diet-khuan-gop-phan-day-lui-dich-benh-ncov.html
